ลูกรัง

ลูกรัง คือ ลูกของ ต้นรัง (Shorea siamensis) นี่เป็นผลไม้
อีกชื่อที่คนอีสานเรียกคือ จิก ลูกของต้นจิก แต่ก็รูปร่างคล้ายๆ ลูกเต็ง ลูกของต้นเต็ง

ต้นเดือน เมษายน ผมไปอีสาน วัดปราสาทดิน ที่ อ. ภักดีชุมพล จ. ชัยภูมิ ลูกรังร่วงมาเต็มลานวัด ต้องกวาดขนเอาไปทิ้ง เลยเก็บมาดูเล่นสักนิดหน่อย (แต่แรกก็ลังเลเหมือนกัน แต่คิดดูดีๆ แล้วว่าเป็นของที่เขาทิ้งเป็นขยะไป ไม่มีมูลค่า คงไม่ต้องติดหนี้สงฆ์) ก่อนหน้านั้นก็ทดสอบโยนเล่น มันมีลักษณะแปลกดี เพราะ ผลมีปีก ๕ ชิ้น ขนาดใหญ่และเล็กไม่เท่ากัน แต่สมมาตรแบบ radial symmetry

ต้นเต็ง และต้นรังออกดอกเต็มต้น เป็นพันๆ ดอก เวลาหลุดตกลงมา ปีกก็พยุงไว้ ผลก็หมุนควง ร่อนลงมาช้าๆ คล้ายเฮลิคอปเตอร์ ผลเมื่อกระทบพื้นก็ไม่แตกเสียหาย และถ้ามีลม ก็คงพัดลอยไปได้ไกลๆ เป็นวิธีการกระจายพันธุ์ในป่าได้เป็นอย่างดี

ผมเก็บมาแค่ ๕ เมล็ด จาก ๓ ต้น ดูเหมือนมีต้นหนึ่งลักษณะการออกดอกต่างไปเล็กน้อย ดอกดกกว่า  แต่ผมเดาเอาว่า อย่างน้อยมันก็คง genus เดียวกัน

ผมเก็บมากรุงเทพฯ อยู่บนโต๊ะทำงาน ได้ ๗ วัน มันก็งอก ก็เลยตัดสินใจเพาะลงกระถางเสียเลย ถ้ารอด งอกดีก็จะนำไปปลูกทางเหนือ เพิ่ม genetic diversity ให้ทางภาคเหนือเสียหน่อย

ถ่ายรูปเมล็ดรังที่งอกไว้เป็นหลักฐาน

winged fruits of Shorea sp.

เพาะลงกระถาง ราวสามอาทิตย์ต่อมา งอกเป็นต้นมาต้นหนึ่ง ถ่ายวันนี้เอง

Ref: Thai wikipedia on this plant
Thai Botanical Garden on Shorea siamensis